اسفجیر بهشت پنهان

گلزار شهدا را ترک نمودیم و بر مقبره تنی چند از والدین شهدا که در قطعه جداگانه ای در جنب قطعه شهدا آرمیده بودند حاضرشدیم، برسر مقبره ابوی گرام سوره فاتحه را قرائت نمودیم.

آرامگاه والدین شهدا جنب گلزار شهدا به همت شهردار سابق فاروج برادر فرهیخته و فرهنگی علیرضا‌ صفدری و شهردار وقت برادر جانباز حیدرعلی غنچه ای در جوار مقبره شهدا احداث گردیده است

این حرکت خداپسندانه با استقبال خانواده معزز شهدا همراه بوده است، تا کنون تعداد زیادی از والدین شهدا که به رحمت خدا رفته اند در جوار فرزندان شهیدشان در این قطعه خوش آرمیده اند.

الگویی زیبا و خداپسندانه که می تواند در سایر گلزارهای شهدا تکرار گردد، گلزار شهدا را به مقصد شهر شیروان ترک نمودیم چند تن ازفرهنگیان عزیز شهر فاروج اعضای تیم میثاق را جهت حضور در منارلشان دعوت کردند که به دلیل ذیق وقت اجابت دعوت دوستان میسر نگردید،

به اصرار برادر فرهنگی حسین صاحب نسق فاروجی برای اهداء قرآنی خطی و نفیس لحطاتی در منزل این عزیز حاضر شدیم، بعد از صرف بستنی و نوشیدنی خنک به مسیر ادامه دادیم.

منزل فرهنگی فاروجی حسین صاحب نسق

استقبال مسئولین و شهروندان فاروجی برایم دلچسب تر از سایر شهرستان ها به نظر می‌رسید و از اهمیت برخوردار بود زیرا:

شهر فاروج زادگاهم بود و با وجود سال ها دوری از زادگاهم این حرکت خود جوش ارزشی، باعث انبساط خاطرم گردیده بود.

توجه هوشمندانه مسئولین به اهداف حرکت باعث روحیه مضاعف در گروه میثاق با شهدا برای ادامه مسیر گردیده بود.

این حرکت نمادین برای اولین بار توسط فرهنگی آزاده ای به همراه اولین دانش آموز دوران تدریس صورت می گرفت که درسطح کشور اتفاقی تازه و ناب بود، لذا با توجه به همراهی دانش آموزی فداکار و متعهد ضمن توجه ویژه به فرهنگ ایثار، نقش و جایگاه ویژه معلم و تاثیر گذاری بر فرهنگ و نقش تربیتی آن به صورت برجسته نمایان می شد.

ظهر شنبه 16/2/1391شهر فاروج را با خاطراتی بسیار خوش و دلپذیر به مقصد شهر شیروان ترک کردیم حرکت زیبای دوستان شرکت سینمایی اترک در طول مسیر حرکتی ارزشی و بسیار در خور تقدیر بود،

هوا کم‌کم گرم شده بود، رکاب زدن ما نیز کمی کند شده بود.به دوراهی نجف آباد اسفجیر رسیدیم

روستای اسفجیر از قطب های زیبای گردشگری منطقه است که به دلیل ناشناخته ماندن زیبایی های بکر و دست نخورده اش هنوز نتوانسته جایگاه ویژه خود را بین مسافران و محققین ایرانی باز یابد گرچه محققین خارجی توجه بیشتری به این گونه اماکن می نمایند.

اسفجیر از جمله آبادی های کهن منطقه فاروج ، (شهر آجیل) ایران می باشد که در فاصله 24 کیلومتری شمال شرقی فاروج و در دامنه کوه های مرتفع منطقه می باشد ارتفاع آبادی از سطح دریا 1420 متر می باشد.

اسفجیر را در گذشته اسب چر یعنی محل چرای اسبان می گفته اند زیرا این ده یکی از مناطق مهم برای حاکمان قوچان محسوب می شده است زیرا محل عبور اقوام مهاجم بوده است از این رو مردم آبادی از پیش قراولان دفاع ازمنطقه بوده اند.

در بعضی از متون از این آبادی بنام اسپید گرد نیز نام برده شده است که پسوند ده  برگرفته از نام دوران ساسانی می باشد لذا بعضی از اهالی تاریخ آبادی را به زمان حکومت ساسانیان که بر منطقه استوا حکومت می‌کردند می دانند که اسپید گرد نیز جزئی از آن بوده است.

اسفجیر از شمال به شیخکانلو، ازجنوب به مناطق زیبای دربند که به ییلاق و عروس منطقه مشهور است از مشرق به جوزان وقره چه، از مغرب به مناظر زیبای کوران ها (کوران ترکیه و کوران کردیه) محدود می باشد.

دره های زیبای پیری، شیخانه، آقاجرسی، قره قلی وکرتی خانه، درکنار کوه های امام داغی، آرموتلی مناظر بسیار زیبا وچشم اندازی دل انگیز و رویایی برای مسافران بخصوص در فصل بهار و تابستان را به نمایش می گذارد که عظمت نقاش ازلی را به تصویر کشیده است.

نمایی زیبا از باغات اسفجیر مهدی خان زاده رکاب زن  تیم میثاق با شهدا

رودخانه اسفجیر ازکوه های اطراف آبادی سرچشمه می گیرد زمینه‌ای مناسب برای فعالیت های باغداری و زراعی را فراهم نموده است رودخانه اسفجیر قزل زو نامیده می‌شود محصولات سردرختی همچون انگور، گردو، گیلاس، سیب، و زردآلوی اسفجیر در نوع خود بی نظیر است.

 به دلیل کوهستانی بودن منطقه، کشت دیم در زمین های آبادی رواج بیشتری دارد به دلیل حاصل خیز بودن زمین های منطقه و وجود مراتع پیرامون آبادی مشاغل دامداری از رونق خاصی برخوردار است.

تولیدات مواد لبنی آبادی مازاد بر نیاز می‌باشد و به شهرهای اطراف بویژه شهر فاروج که محل عبور زائران علی ابن موسی الرضا (ع) می باشد صادر می شود هنوز هم بخشی از ایلات عشایر کوچ نشین در فصل بهار برای ییلاق وچرای دام به دامنه کوه آرموتلی کوچ می کنند.

وجود قالی ها وگلیم های دست باف در اکثر منازل آبادی حکایت از رونق صنعت قالی بافی و گلیم بافی در گذشته ای نه چندان دور داشته است  گرچه هنوز هم زنان روستایی با هنر سر انگشتان خود آثار زیبایی را به نمایش می گذارند.

یکی از آثار برجای مانده از زمان های گذشته ، کاتا قلعه (قلعه بزرگ) می باشد که در گذشته دور مسکونی بوده است ولی در حال حاضر خالی ار سکنه می باشد.

جمعی از اهالی میهمان نواز اسفجیر

وجود دو مکان دیدنی قزلار قلعه (قلعه دختران) و اوغلان قلعه (قلعه پسران) در شمال شرق آبادی لحظات به یاد ماندنی را برای توریست های مشتاق به ثبت می رساند نام‌های ترکی دو قلعه نشان دهنده سکونت اقوام ترک درمنطقه از زمان های گذشته را دارد

در حال حاضر ساکنان آبادی ترک زبان می باشند  بر اساس اسناد بجای مانده از محققان استان گفته  می شود، اهالی اسفجیر از آذربایجان به این منطقه کوچ نموده اند اما تفاوت عمیق لهجه ترکی اهالی اسفجیر، با لهجه آذری ها این گمانه زنی را که در بعضی از متون به آن اشاره شده است را کم رنگ می کند، مذهب تمامی اهالی ده شیعه اثنی عشری می‌باشد.

در ده محلی وجود دارد که به مقبره امام شهرت دارد که در بین مردم از قداست برخوردار است بعضی از اهالی برای شفای بیماران خود به این مکان مراجعه می کنند.

اهالی اسفجیر مردمی خون گرم و بغایت میهمان نواز می باشند که از خصایص ترک زبانان منطقه می باشد در عین حال مردمی سلحشور و دلاورند که در طول تاریخ آن را به اثبات رسانده اند

در زمان حکمرانی عبدالرضا خان شجاع الدوله به دلیل وضع مالیات های سنگین و جور حکام محلی، مردم اسفجیر بر علیه شجاع الدوله حاکم قوچان قیام نمودند. وتا اترآباد نیز پیش رقتند اما توسط تفنگ داران حاکم قوچان سرکوب شدند.

همچنین در زمان حاکمیت حاکمان نالایق قاجار بدلیل بی کفایتی شاه و جدایی منطقه آخال از وطن که موجب جریه دار شدن قلوب مردم غیور منطقه شده بود دلاوران کرمانج ننگ این جدایی را تحمل ننموده و علم طغیان علیه حکومت نالایق مرکزی را برافراشتند و سر به شورش برداشتند

عباس میرزای ولیعهد سپاهی عظیم برای سرکوب قیام مردم به منطقه گسیل داشت تا به سرکوب رضا قلی خان بپردازد سپاه عباس میرزا در این لشگرکشی یکی از اردوگاه های قشون دولتی را به فرماندهی شاهزاده محمد ولی میرزا در فاروج و اردوگاهی را در اسفجیر مستقرکرد.

گفته می شود در اسفجیر قشون دولتی به غارت اموال مردم پرداختند و تامین علوفه ی اسب های قشون برگرده مردم سنگینی نمود به گفته بعضی از اهالی چاهی در اطراف اسفجیر به نام چاه چهل برادران وجود دارد که در این حمله عده ای از سران مخالف دولت قاجار در آن مدفون شده اند.(افسانه ای  محلی ).

در داخل صحن مسجد اسفجیر درخت قطور و کهن سالی وجود دارد که عمر آن را صدها سال تخمین می زنند با وجود اینکه در بازسازی مسجد که در گذشته گود بوده است تنه درخت مقدار زیادی در درون خاک فرو رفته است اما هنوز رهگذران از سایه مهرآمیز درخت بهره می برند.

متاسفانه بخش زیادی از تنه درخت برای هم سطح سازی صحن مسجد زیر خاک مانده است که امکان خشک شئن این درخت تاریخی را بیشتر می کند

درخت تاریخی اسفجیر

بر روی تنه درخت تاریخی عبارت سال 1342 هجری شمسی هک گردیده است که به گفته اهالی و معتمدین تاریخ وقوع سیل ویران گر محرم 1342 هجری شمسی می باشد

برگرفته از سفرنامه در جستجوی یاران به قلم علی قربان پور یامی